Bir Diktatörün Çöküş Anları Videoda – Nikolay Çavuşesku
Bir Diktatörün Halkın Ona Duyduğu Öfkeyi İlk Anladığı Anı Seyredin
Romanya’da 21 Aralık 1989’da, tarihte dönüm noktalarından biri olabilecek, tüyler ürpertici bir an video olarak kaydedildi. Devrim Meydanı’daki büyük gösteri, rayından çıkarak kaosa dönüştü.
Halkın konuşmasını yuhalamaya başlamasıyla olayların ciddiyetini anlayan Çavuşesku’nun yüzünün aldığı şekil, Doğu Bloku’nun çöküşünü tanımlayan anlardan biri olarak kaldı.
Kalabalığı kontrol etmede başarılı olamayıp, donup kalan çift binaya girip, ertesi güne kadar orada kaldılar.
Binlerce işçi kovulma tehditleriyle devletin otobüslerine doldurulup mitinge zorla Çavuşesku’yu desteklemeye getirilmişti. Ellerine bayraklar, flamalar, ve Çavuşesku posterleri tutuşturulmuştu. Yine toplanıp getirilen halkla beraber meydandaki toplam insan sayısı 80,000’e ulaşmıştı. Topluluk ne zaman bağırmaları, ne zaman alkışlamaları gerektiği konusunda bile yönlendiriliyordu. Çavuşesku’nun konuşmasının yaklaşık sekizinci dakikasına doğru kalabalık onu yuhalamaya, ıslıklamaya başladı; 24 yıllık iktidarı boyunca düşünülemeyecek bir şey.
Aşağıdaki videonun 40. saniyesi halkınÇavuşesku’yu yuhalamaya başladığı anlar. Çavuşesku’nun 25 yıllık terör estirerek sürdürdüğü iktidarının sona erdiğini anladığı anda yüzündeki ifade unutulamayacak cinsten. Halk yoksulluk içindeyken yaptırdığı ihtişamlı sarayda yaşayan Çavuşesku bundan 4 gün sonra, noel günü, uydurmasyon bir mahkemede alel acele yargılanarak eşi ile birlikte kurşuna dizildi.
Çavuşesku medya üzerinde sıkı bir kontrol uyguluyordu. Televizyon kanallarını ve gazeteleri propaganda için hükmü altında bulunduruyordu. Televizyon düzmece “Çavuşesku’ya destek gösterisi” yayınlasa da arkası gelmedi. Çavuşesku’nun olaylar karşısındaki reaksiyonu halkın belleğine kazınmıştı bile. Çavuşesku ve eşinin 1 saatlik göstermelik bir yargılamanın ardından infaz edildiği günden beri 20 yıldan fazla zaman geçti. Çavuşesku’nun cellatları komünist liderin adım adım idama gidişini ilk kez anlattı.
Doğu Avrupa’nın en acımasız diktatörü olarak görülen Nikolay Çavuşesku’nun celladı, diktatörün idama gidişini şöyle anlatıyor:
Elleri arkalarına bağlandığı anda şok olmuştum. O an ben de onlar da anladı. Bu onların ve Romanya’da bir dönemin sonuydu
Çavuşesku yönetimini sona erdiren ayaklanmanın başlangıç noktası Temeşvar kentiydi. 16 Aralık 1989’da, polisin muhalif rahip Laszlo Tokes’i gözaltına alma girişimi bardağı taşıran son damla oldu.
Temeşvarlılar hükümet karşıtı bir gösteri düzenledi; gösteri sırasında Çavuşesku’nun emri üzerine Romanya ordusu göstericilere ateş açtı.
Temeşvar’da başlayan isyan dalgası kısa sürede tüm ülkeye yayıldı; Romanya 10 gün içinde bambaşka bir ülkeye dönüştü.
1 Saatlik Yargılama ve İnfaz
25 Aralık 1989’da Çavuşesku ve eşi Elena bir saatlik bir yargılamanın ardından infaz edildi. Geride ise bin 100 ölü ile son bulan bir komünist rejim bıraktı.
Çavusesku’nun idama yolculuğunda yanında 10 asker vardı. Şimdilerde 40’lı yaşlarda olan o askerlerden biri olan Ayn Teşu, bir zamanlar tüm gücü elinde bulunduran bu güçlü adamın, kendisine temiz bir gömlek için nasıl diz çöküp yalvardığını hatırlıyor:
O kadar çok utandım ki o güçlü adama bakarken, daha 3 gün önce televizyonda bağırıp çağırıyor, emirler yağdırıyordu, şimdi, şimdiyse bana yalvarıyor
Çavuşesku’nun yargılanmasında da hazır bulunan Teşu, duruşmanın başında Çavuşesku’nun gözlerinin içine baktığını söylüyor:
“Öleceğini anlamıştı. Zaten idam kararı da hemen uygulamaya geçildi. 3 asker 30’ar el ateş etti. Gözleri bağlı bile değildi. Ama ona kızgındım, halka ve sosyalizme ihanet etmişti.”
Euronews’in konu hakkında hazırladığı kısa videoyu da aşağıda izleyebilirsiniz.
Kaynak: Kısmen Euronews, CNNTurk, Wikipedia
